کد مطلب:312396 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:228
زیارت اول
امام صادق (ع) كیفیت زیارت حضرت عباس (ع) را این گونه به ابوحمزه ثمالی می آموزد:
آن گاه كه خواستی قبر عباس بن علی (ع) را كه بركنار شط فرات است زیارت كنی، بر درگاه آن بایست و بگو:
سلام الله و سلام ملائكته المقربین، و أنبیائه المرسلین، و عباده الصالحین، و جمیع الشهداء و الصدیقین، و الزاكیات الطیبات فیما تغتدی و تروح، علیك یا ابن أمیرالمؤمنین أشهد لك بالتسلیم و التصدیق و الوفاء و النصیحة، لخلف النبی (ص) المرسل، و السبط المنتجب، الدلیل العالم، و الوصی المبلغ، و المظلوم المهتضم. فجزاك الله عن رسوله و عن أمیرالمؤمنین و عن الحسن و الحسین صلوات الله علیهم أفضل الجزاء، بما صبرت و احتسبت و أعنت، فنعم عقبی الدار.
لعن الله من قتلك و لعن الله من جهل حقك و استخف بحرمتك، و لعن الله من حال بینك و بین ماء الفرات. أشهد أنك قتلت مظلوما، أن الله منجز لكم ما وعدكم. جئتك یا ابن أمیرالمؤمنین وافدا الیكم، و قلبی مسلم لكم و تابع، و أنا لكم تابع و نصرتی لكم معدة، حتی یحكم الله و هو خیر الحاكمین، فمعكم معكم لامع عدوكم انی بكم و بایابكم من المؤمنین، و بمن خالفكم و قتلكم من الكافرین، قتل الله امة قتلتكم بالأیدی و الألسن.
سلام خداوند و فرشتگان مقرب او و پیامبران مرسل و بندگان شایسته ی او، و سلام تمام شهیدان و صدیقان و فرشتگان پاكی كه صبحگاهان و شامگاهان در حركت اند بر تو ای پسر امیرمؤمنان! شهادت می دهم به تسلیم و تصدیق و وفا و خیرخواهی برای جانشین پیامبر، فرزند برگزیده ی او، راهنمای دانا، وصی تبلیغ
[ صفحه 283]
كننده و ستم دیده ی جفا كشیده! خداوند از سوی پیامبرش و امیرمؤمنان و حسن و حسین (ع) برترین پاداش ها را به تو عنایت فرماید، به خاطر صبر و تلاش و یاری ات، و عاقبت جهان آخرت چه نیكوست!
خداوند لعنت كند كسی را كه تو را كشت؛ خداوند لعنت كند كسی را كه حق تو را ندانست و به حریم حرمت تو بی اعتنایی كرد؛ خداوند لعنت كند كسی را كه مانع رسیدن تو به آب فرات شد. شهادت می دهم كه تو مظلوم به شهادت رسیدی. خداوند به آنچه به شما وعده داده وفا خواهد كرد. ای پسر امیرمؤمنان، به مهمانی شما آمده ام و دلم تسلیم و پیرو شماست. و من پیرو شمایم و آماده ی یاری شما، تا خداوند داوری كند و او بهترین داوران است. پس من با شمایم، با شما، نه با دشمن شما. به شما و بازگشت شما ایمان دارم و به مخالفان و قاتلان شما كفر و انكار می ورزم. خداوند آن مردمان را بكشد و نابود كند كه شما را با دست و زبان كشتند! پس داخل شو و خود را به مزار نزدیك كن و بگو:
السلام علیك أیها العبد الصالح، المطیع لله و لرسوله و لأمیرالمؤمنین و الحسن و الحسین صلی الله علیهم و سلم، السلام علیك و رحمة الله و بركاته و مغفرته و رضوانه علی روحك و بدنك، أشهد و اشهدالله أنك مضیت علی ما مضی به البدریون، و المجاهدون فی سبیل الله، المناصحون له فی جهاد أعدائه، المبالغون فی نصرة أولیائه الذابون عن أحبائه، فجزاك الله أفضل الجزاء، و أكثر الجزاء و أوفر الجزاء، و أوفی جزاء أحد ممن و فی ببیعته، و استجاب له دعوته، و أطاع ولاة أمره، أشهد أنك قد بالغت فی النصیحة و أعطیت غایة المجهود، فبعثك الله فی الشهداء، و جعل روحك مع أرواح السعداء. و أعطاك من جنانه أفسحها منزلا، و أفضلها غرفا، و رفع ذكرك فی علیین، و حشرك مع النبیین و الصدیقین، و الشهداء و الصالحین، و حسن أولئك رفیقا، أشهد
[ صفحه 284]
أنك لم تهن و لم تنكل، أنك مضیت علی بصیرة من أمرك، مقتدیا بالصالحین، و متبعا للنبیین، فجمع الله بیننا و بینك و بین رسوله و أولیائه فی منازل المخبتین فانه أرحم الراحمین!
سلام بر تو ای بنده ی صالح، ای مطیع خداوند و پیامبرش و امیرمؤمنان و حسن و حسین (ع)، درود خداوند بر آن ها باد! سلام و رحمت و بركات و مغفرت و رضوان خداوند بر روح و جسم تو باد! شهادت می دهم كه تو به همان راه شهدای بدر و مجاهدان در راه خدا رفته ای؛ آنان كه در جهاد با دشمنان خداوند فداكاری كردند و در یاری اولیای او به جد كوشیدند و از دوستان او حمایت كردند. خداوند برترین و بیش ترین و كامل ترین پاداش ها را به تو بدهد؛ برترین پاداشی كه به وفاداران بیعت و اجابت كنندگان دعوت و مطیعان والیان امرش داده است. شهادت می دهم كه تو در خیرخواهی تمام تلاش خود را به كار بردی و هر چه توانستی كوشیدی خداوند تو را با شهدا محشور كند و روحت را با ارواح رستگاران قرار دهد، و از بهشت های خود دلگشاترین جا و برترین منزل را به ببخشد، و نام تو را در عالم علیین بلند گرداند، و تو را با پیامبران و صدیقان و شهیدان و صالحان محشور كند؛ هم آنان كه نیكوترین همراهان اند. شهادت می دهم كه تو نه سستی ورزیدی و نه از پا نشستی، و با دانایی و بصیرت به كار خود در این راه قدم نهادی، و در این كار پیرو صالحان و تابع پیامبران بودی. [1] پس خداوند ما را به همراه تو و رسول و اولیای خود در منازل متواضعان گرد هم آورد، زیرا او مهربان ترین مهربانان است!
و هنگام وداع با عباس چنین بگو:
أستودعك الله و أسترعیك و أقرأ علیك السلام، آمنا بالله و برسوله و بكتابه و بما جاء به من عندالله، اللهم فاكتبنا مع الشاهدین، اللهم لا
[ صفحه 285]
تجعله آخر العهد من زیارتی قبر ابن أخی رسولك، و ارزقنی زیارته أبدا ما أبقیتنی، و احشرنی معه و مع آبائه فی الجنان و عرف بینی و بینه و بین رسولك و أولیائك، اللهم صل علی محمد و آل محمد، و توفنی علی الایمان بك، و التصدیق برسولك، و الولایة لعلی بن أبی طالب و الأئمة من ولده، و البراءة و عدوهم، فانی قد رضیت یا ربی بذلك.
با تو وداع می كنم و از تو می خواهم كه مرا رعایت كنی، و بر تو درود می فرستم. به خدا و پیامبر و كتابش و نیز به آنچه از نزد او آمده ایمان آورده ایم. خداوندا، ما را از شهادت دهندگان محسوب كن. خدایا، این دیدار را آخرین زیارت من از مزار فرزند برادر پیامبرت قرار نده و تا زنده ام می داری زیارتش را نصیب من فرما، و مرا با او و پدرانش در بهشت محشور فرما و مرا آشنای او و پیامبر و اولیایت قرار ده. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا با ایمان و تصدیق به پیامبرت و ولایت علی بن ابی طالب و امامان از نسل او و برائت از دشمن آنان بمیران، زیرا پروردگار من، من به این همه خرسندم [2] .
اگر چه شرح عبارت ها و تعابیر زیارت فوق، نه در حد این قلم و نه در حوصله ی این نوشتار است، ولی در ذیل به بررسی چند جمله و پاره ای كلمه های آن - در اندازه ی فهم و درك خود - می پردازیم.
آن گاه كه خواستی قبر عباس بن علی (ع) را كه بركنار شط فرات است زیارت كنی، بر درگاه آن بایست و بگو:
سلام الله و سلام ملائكته المقربین، و أنبیائه المرسلین، و عباده الصالحین، و جمیع الشهداء و الصدیقین، و الزاكیات الطیبات فیما تغتدی و تروح، علیك یا ابن أمیرالمؤمنین أشهد لك بالتسلیم و التصدیق و الوفاء و النصیحة، لخلف النبی (ص) المرسل، و السبط المنتجب، الدلیل العالم، و الوصی المبلغ، و المظلوم المهتضم. فجزاك الله عن رسوله و عن أمیرالمؤمنین و عن الحسن و الحسین صلوات الله علیهم أفضل الجزاء، بما صبرت و احتسبت و أعنت، فنعم عقبی الدار.
لعن الله من قتلك و لعن الله من جهل حقك و استخف بحرمتك، و لعن الله من حال بینك و بین ماء الفرات. أشهد أنك قتلت مظلوما، أن الله منجز لكم ما وعدكم. جئتك یا ابن أمیرالمؤمنین وافدا الیكم، و قلبی مسلم لكم و تابع، و أنا لكم تابع و نصرتی لكم معدة، حتی یحكم الله و هو خیر الحاكمین، فمعكم معكم لامع عدوكم انی بكم و بایابكم من المؤمنین، و بمن خالفكم و قتلكم من الكافرین، قتل الله امة قتلتكم بالأیدی و الألسن.
سلام خداوند و فرشتگان مقرب او و پیامبران مرسل و بندگان شایسته ی او، و سلام تمام شهیدان و صدیقان و فرشتگان پاكی كه صبحگاهان و شامگاهان در حركت اند بر تو ای پسر امیرمؤمنان! شهادت می دهم به تسلیم و تصدیق و وفا و خیرخواهی برای جانشین پیامبر، فرزند برگزیده ی او، راهنمای دانا، وصی تبلیغ
[ صفحه 283]
كننده و ستم دیده ی جفا كشیده! خداوند از سوی پیامبرش و امیرمؤمنان و حسن و حسین (ع) برترین پاداش ها را به تو عنایت فرماید، به خاطر صبر و تلاش و یاری ات، و عاقبت جهان آخرت چه نیكوست!
خداوند لعنت كند كسی را كه تو را كشت؛ خداوند لعنت كند كسی را كه حق تو را ندانست و به حریم حرمت تو بی اعتنایی كرد؛ خداوند لعنت كند كسی را كه مانع رسیدن تو به آب فرات شد. شهادت می دهم كه تو مظلوم به شهادت رسیدی. خداوند به آنچه به شما وعده داده وفا خواهد كرد. ای پسر امیرمؤمنان، به مهمانی شما آمده ام و دلم تسلیم و پیرو شماست. و من پیرو شمایم و آماده ی یاری شما، تا خداوند داوری كند و او بهترین داوران است. پس من با شمایم، با شما، نه با دشمن شما. به شما و بازگشت شما ایمان دارم و به مخالفان و قاتلان شما كفر و انكار می ورزم. خداوند آن مردمان را بكشد و نابود كند كه شما را با دست و زبان كشتند! پس داخل شو و خود را به مزار نزدیك كن و بگو:
السلام علیك أیها العبد الصالح، المطیع لله و لرسوله و لأمیرالمؤمنین و الحسن و الحسین صلی الله علیهم و سلم، السلام علیك و رحمة الله و بركاته و مغفرته و رضوانه علی روحك و بدنك، أشهد و اشهدالله أنك مضیت علی ما مضی به البدریون، و المجاهدون فی سبیل الله، المناصحون له فی جهاد أعدائه، المبالغون فی نصرة أولیائه الذابون عن أحبائه، فجزاك الله أفضل الجزاء، و أكثر الجزاء و أوفر الجزاء، و أوفی جزاء أحد ممن و فی ببیعته، و استجاب له دعوته، و أطاع ولاة أمره، أشهد أنك قد بالغت فی النصیحة و أعطیت غایة المجهود، فبعثك الله فی الشهداء، و جعل روحك مع أرواح السعداء. و أعطاك من جنانه أفسحها منزلا، و أفضلها غرفا، و رفع ذكرك فی علیین، و حشرك مع النبیین و الصدیقین، و الشهداء و الصالحین، و حسن أولئك رفیقا، أشهد
[ صفحه 284]
أنك لم تهن و لم تنكل، أنك مضیت علی بصیرة من أمرك، مقتدیا بالصالحین، و متبعا للنبیین، فجمع الله بیننا و بینك و بین رسوله و أولیائه فی منازل المخبتین فانه أرحم الراحمین!
سلام بر تو ای بنده ی صالح، ای مطیع خداوند و پیامبرش و امیرمؤمنان و حسن و حسین (ع)، درود خداوند بر آن ها باد! سلام و رحمت و بركات و مغفرت و رضوان خداوند بر روح و جسم تو باد! شهادت می دهم كه تو به همان راه شهدای بدر و مجاهدان در راه خدا رفته ای؛ آنان كه در جهاد با دشمنان خداوند فداكاری كردند و در یاری اولیای او به جد كوشیدند و از دوستان او حمایت كردند. خداوند برترین و بیش ترین و كامل ترین پاداش ها را به تو بدهد؛ برترین پاداشی كه به وفاداران بیعت و اجابت كنندگان دعوت و مطیعان والیان امرش داده است. شهادت می دهم كه تو در خیرخواهی تمام تلاش خود را به كار بردی و هر چه توانستی كوشیدی خداوند تو را با شهدا محشور كند و روحت را با ارواح رستگاران قرار دهد، و از بهشت های خود دلگشاترین جا و برترین منزل را به ببخشد، و نام تو را در عالم علیین بلند گرداند، و تو را با پیامبران و صدیقان و شهیدان و صالحان محشور كند؛ هم آنان كه نیكوترین همراهان اند. شهادت می دهم كه تو نه سستی ورزیدی و نه از پا نشستی، و با دانایی و بصیرت به كار خود در این راه قدم نهادی، و در این كار پیرو صالحان و تابع پیامبران بودی. [1] پس خداوند ما را به همراه تو و رسول و اولیای خود در منازل متواضعان گرد هم آورد، زیرا او مهربان ترین مهربانان است!
و هنگام وداع با عباس چنین بگو:
أستودعك الله و أسترعیك و أقرأ علیك السلام، آمنا بالله و برسوله و بكتابه و بما جاء به من عندالله، اللهم فاكتبنا مع الشاهدین، اللهم لا
[ صفحه 285]
تجعله آخر العهد من زیارتی قبر ابن أخی رسولك، و ارزقنی زیارته أبدا ما أبقیتنی، و احشرنی معه و مع آبائه فی الجنان و عرف بینی و بینه و بین رسولك و أولیائك، اللهم صل علی محمد و آل محمد، و توفنی علی الایمان بك، و التصدیق برسولك، و الولایة لعلی بن أبی طالب و الأئمة من ولده، و البراءة و عدوهم، فانی قد رضیت یا ربی بذلك.
با تو وداع می كنم و از تو می خواهم كه مرا رعایت كنی، و بر تو درود می فرستم. به خدا و پیامبر و كتابش و نیز به آنچه از نزد او آمده ایمان آورده ایم. خداوندا، ما را از شهادت دهندگان محسوب كن. خدایا، این دیدار را آخرین زیارت من از مزار فرزند برادر پیامبرت قرار نده و تا زنده ام می داری زیارتش را نصیب من فرما، و مرا با او و پدرانش در بهشت محشور فرما و مرا آشنای او و پیامبر و اولیایت قرار ده. خداوندا، بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا با ایمان و تصدیق به پیامبرت و ولایت علی بن ابی طالب و امامان از نسل او و برائت از دشمن آنان بمیران، زیرا پروردگار من، من به این همه خرسندم [2] .
اگر چه شرح عبارت ها و تعابیر زیارت فوق، نه در حد این قلم و نه در حوصله ی این نوشتار است، ولی در ذیل به بررسی چند جمله و پاره ای كلمه های آن - در اندازه ی فهم و درك خود - می پردازیم.
[1] پيروي از امام حسين (ع) پيروي از انبياست. اگر چه آنان در كربلا حضور نداشتند، ولي راه حسين (ع) راه رسول خدا (ص) و ديگر انبياي خداوند است و فرمان هاي او و رفتار و گفتار او، آن گونه است كه آنان بوده اند. پس عباس (ع) با پيروي از امام حسين (ع) پيروي از تمامي پيامبران خداوند كرده است.
[2] بحارالانوار، ج 101، ص 277.